13 februari 2019

prof.dr.ir. Arjan van Timmeren

Het was begin dit jaar landelijk nieuws: van de 200 km gemetselde kademuren langs de Amsterdamse grachten en kanalen verkeert tien kilometer in een deplorabele staat. Van tien recent gekeurde verkeersbruggen in de stad is de helft qua veiligheid afgekeurd. Voor alle 600 kilometer kademuren en 1615 bruggen samen is er naar schatting 2 miljard euro aan achterstallig onderhoud. De schatting is mede gebaseerd op gegevens van het Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS). Dat instituut brengt, in opdracht van, en in nauwe samenwerking met de gemeente Amsterdam, tal van aspecten van de stad in kaart met behulp van geavanceerde waarnemingstechnieken, gegevens van allerlei soorten sensoren en data van sociale media. Prof.dr.ir. Arjan van Timmeren, wetenschappelijk directeur van AMS en hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft, kwam vertellen over het gebruik van technologie om het reilen en zeilen van tegenwoordige steden beter in kaart te brengen en op basis van die kennis de steden slimmer te besturen. AMS werkt mee aan projecten over de hele wereld, maar Van Timmeren liet vooral voorbeelden uit Amsterdam zien. Dat was prettig omdat ons publiek die stad zelf ook kent.

Van Timmeren maakte hij er geen geheim van dat veel data waar zijn instituut mee werkt van Google komt. U staat al die data via uw mobiele telefoon vrijwillig constant af, merkte hij op. Wel benadrukte hij dat zijn instituut zo streng mogelijke afspraken met Google probeert te maken over die data. Overigens adviseerde hij iedereen onmiddellijk van Facebook af te gaan als je privacy je ook maar even lief is. Dat geluid had eind 2017 ook al eens nadrukkelijk geklonken in het Science Café. 

Maar met al die data kan mogelijk ook veel nuttigs gedaan worden. Hoe leid je bijvoorbeeld enorme bezoekersstromen tijdens het vijfjaarlijkse evenement SAIL Amsterdam in goede banen? Zou het niet handig zijn als je al vóór er opstoppingen in de stad ontstaan zou weten waar die gaan optreden? Dat geeft de mogelijkheid om tijdig extra vervoer in te zetten, locaties te sluiten of omleidingen in werking te zetten. Het was één van de talloze voorbeelden uit de met fraai beeldmateriaal gevulde overvolle presentatie die Van Timmeren gaf. Hij liet zien hoe onderzoekers van zijn instituut op basis van tweets real-time konden laten zien waar in de stad het erg druk aan het worden was, of zou gaan worden. Hij had ook fantastisch ogende overzichten over aan- en afvoer van bouwmaterialen in de stad. Dat leverde het onthutsende beeld op van bijna driehonderd bedrijven die zich daar mee bezig houden, en van het enorme transport van afvalmateriaal dat de stad uit gaat. Ook de voedselvoorziening blijkt daarmee een wirwar van transport dat de stad in gaat [voedsel] en uit gaat [afvalstromen]. Zo wordt het niets met een circulaire economie. 

Technisch kan er ontzettend veel, zo bleek uit het verhaal van Van Timmeren, en misschien wel veel meer dan velen van ons denken. Een belangrijke vraag is wat we van die technologie willen gebruiken en waar we grenzen willen leggen. Van Timmeren gaf Singapore (enorm efficiënt georganiseerd, maar een economisch uitermate ongelijke samenleving) en Songdo in Zuid-Korea (zo volgehangen met sensoren dat het een haast kunstmatige stad is) als voorbeeld van extreme ontwikkelingen. Een belangrijke vraag die AMS wil beantwoorden is dan ook hoe je de moderne stad veerkrachtig maakt, hoe al die data het leven in de stad gaan verbeteren. 

Daartegenover staat de vraag: hoe voorkom je dat de nieuwe technologie het leven van de inwoners gaat overheersen? Dit leidt, zoals ook in de discussie onder de als immer bekwame leiding van James van Lidth de Jeude bleek, tot de vraag naar draagvlak onder de bewoners van Amsterdam. Van Timmeren vertelde over onderzoeksprojecten waarbij de betreffende bewoners nauw worden betrokken. En om het beeld te vermijden dat het dan alleen maar weer over de grachtengordel ging, is zijn instituut recent ook een project gestart in de Bijlmer. 

Veel informatie over de projecten van AMS is te vinden op www.ams-institute.org

Tekst en foto’s Huub Eggen.

« terug naar overzicht terugblikken