12 april 2023: Giles Scott-Smith
Stille diplomatie: Salland als decor van geheime gesprekken tussen Oost en West
In Laag Zuthem, vlakbij Heino, ligt de fraaie Havezate Den Alerdinck. Een paar jaar geleden vroeg de eigenaar aan Deventer schrijver Almar Otten of hij een boek over de geschiedenis van de havezate wilde schrijven. De ontmoetingen die Otten vervolgens met de eigenaar had, leidden niet tot dat gewenste historische overzicht, maar tot de bekroonde thriller “Het Alerdinck Mysterie”. Tijdens zijn bezoeken aan het buitenhuis zag Otten exemplaren van een Engels-Russische krant, de Alerdinck Tribune. Er bleken in 1984 en 1985, toen de Koude Oorlog nog volop woedde, op het landgoed conferenties te hebben plaatsgevonden van prominente Amerikanen en Sovjets uit het bedrijfsleven en de media. Otten zal als inleiding kort iets vertellen over zijn speurtocht naar wie de mensen waren die op Alerdinck bijeen kwamen.
Via het boek kwam Otten in contact met hoogleraar Giles Scott-Smith van het Leiden University College. Scott-Smith doet onderzoek naar verschillende vormen van diplomatie in de internationale geschiedenis. Ook op dit moment, met spanningen op het wereldtoneel, krijgen we zo nu en dan vaag iets te horen over gesprekken achter de schermen, om ontwikkelingen niet uit de hand te laten lopen. Deze stille diplomatie wordt niet altijd bedreven door diplomaten, officiële vertegenwoordigers van hun regeringen. Regelmatig nemen ook particulieren het initiatief tot dit soort ‘stil’ overleg. De Alerdinck-conferenties waren niet uniek. Scott-Smith zal onder andere vertellen over de geschiedenis van Interdoc, een geheime organisatie in 1963 in Den Haag werd opgericht, in de hoogtijdagen van spionage en contraspionage. Een ander voorbeeld dat Scott-Smith zal bespreken is het particuliere zogeheten Berkenrode-overleg, in de jaren 80 gehouden op het gelijknamige landgoed bij Haarlem. De motieven voor dit soort overleggen konden trouwens ver uiteenlopen, van oprechte pogingen om verder onheil in de wereld te voorkomen tot het winnen van zielen voor het eigen gedachtegoed.
De discussie na de pauze wordt geleid door Ilse Roelofsen. Liroy Nevshan verzorgt de live muziek.
Tekst Huub Eggen, illustratieontwerp Martijn Harleman
