14 februari 2024: Jan Hogendijk
Twee Deventer rekenmeesters: Wiskunde in de 16e-17e eeuw en de rol van Nicolaus Petri van Deventer

Twee Deventer rekenmeesters: Wiskunde in de 16e-17e eeuw en de rol van Nicolaus Petri van Deventer

Hoe het komt dat we in het Nederlands het woord ‘wiskunde’ kennen, terwijl veel andere talen een of andere variant van het Oudgriekse woord mathematica gebruiken? Sterker nog, hoe komt het dat we veel specifiek Nederlandse begrippen hebben in de wiskunde, de wetenschap van het zeker weten [wis = zeker]. Volgens spreker Jan Hogendijk, emeritus-hoogleraar […]

Lees meer

10 januari 2024: Rob van den Berg
Een gedreven buitenstaander: Leven en werk van Henri van ‘t Hoff, Nederlands eerste Nobelprijswinnaar

Een gedreven buitenstaander: Leven en werk van Henri van ‘t Hoff, Nederlands eerste Nobelprijswinnaar

Spreker Rob van den Berg, natuurkundige van huis uit, werkt als chemicus bij een bedrijf maar raakte tijdens zijn studie geïnteresseerd in de geschiedenis van de wetenschap, en met name de scheikunde. Hij verdiepte zich in Jacobus Henricus (Henri) van ‘t Hoff, de eerste Nederlandse winnaar van een Nobelprijs en tevens de allereerste winnaar van […]

Lees meer

13 december 2023: Frank van Harmelen
Kunstmatige Intelligentie: Zin en onzin over kansen en bedreigingen van AI

Kunstmatige Intelligentie: Zin en onzin over kansen en bedreigingen van AI

Dat kunstmatige intelligentie een actueel en aansprekend onderwerp is, bleek uit de belangstelling. Al ruim voor het begin moesten de deuren worden gesloten omdat de zaal te vol werd. Bij het maken van de poster voor de avond hadden we intern discussie over de vraag of we Kunstmatige Intelligentie (KI) of Artificial Intelligence (AI) moesten […]

Lees meer

15 november 2023: Rens Bod
Zingeving van het leven: Patronen en principes in taal, muziek, kunst en geschiedenis

Zingeving van het leven: Patronen en principes in taal, muziek, kunst en geschiedenis

Het science café van 15 november leek onder een ongelukkig gesternte te verkeren: het was op een andere dag dan gebruikelijk, de beoogde spreker moest afzeggen en de op het laatst gevonden vervanger had problemen op het spoor op weg naar Deventer. Alles liep uiteindelijk goed af: spreker prof.dr. Rens Bod, hoogleraar digitale geesteswetenschappen aan […]

Lees meer

11 oktober 2023: Britta van Beers
Grens van de maakbare mens: Mensenrechten in tijden van Big Tech en Big Data

Grens van de maakbare mens: Mensenrechten in tijden van Big Tech en Big Data

Het ontrafelen van het erfelijke materiaal van de mens, het sleutelen aan complexe moleculen, het verzamelen en kunnen verwerken van enorme gegevensverzamelingen en de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, vaak in handen van een klein aantal heel grote techbedrijven, gaat razendsnel. Zo snel dat tot voor kort als science fiction beschouwde onderwerpen als het aanpassen van […]

Lees meer

13 september 2023: Nico Adelhöfer
Dromen dirigeren: De functies van dromen en de verleiding om ze te beïnvloeden. 

Dromen dirigeren: De functies van dromen en de verleiding om ze te beïnvloeden. 

Slapen is een vitale functie voor lichaam en geest, maar geen gelijkmatige toestand. Slaap kent veel verschillende onderdelen die elkaar in een soort golf afwisselen. Een onderdeel van die golf is het bewust dromen, het beleven van een droom waarvan je je bewust bent. In deze zogeheten lucide dromen heeft de dromer controle over de […]

Lees meer

14 juni 2023, Anthony Brown
Onze Melkweg in 3D: Supernauwkeurige dynamische kaart van twee miljard sterren via Gaia-missie

Onze Melkweg in 3D: Supernauwkeurige dynamische kaart van twee miljard sterren via Gaia-missie

Het was een prachtige zomeravond, op tv werd een wedstrijd van het Nederlandse mannenvoetbalteam uitgezonden en veel jongere ouders vierden met hun kinderen dat ze geslaagd waren voor hun eindexamen. Toch zat de zaal vol met belangstellenden voor het verhaal van astronoom Anthony Brown van de Leidse Sterrewacht. Hij sprak over onderzoek met de Europese […]

Lees meer

11 mei 2023: Pascal Peterman
Een toekomst vol bomen: Het nut van bosontwikkeling voor de natuur en de mens

Een toekomst vol bomen: Het nut van bosontwikkeling voor de natuur en de mens

Nederland, en ook de Europese Unie, hebben de ambitie tot 2030 het bestaande bosareaal uit te breiden. Nederland met 37.000 hectare (bij de 370.000 hectare die er nu is), de Europese Unie met een miljard bomen. Van dat laatste getal was Pascal Peterman, werkzaam bij adviesbureau Ecogroen en specialist op het gebied van bosontwikkeling en […]

Lees meer

12 april 2023: Giles Scott-Smith
Stille diplomatie: Salland als decor van geheime gesprekken tussen Oost en West

Stille diplomatie: Salland als decor van geheime gesprekken tussen Oost en West

In 2022 verscheen het nieuwste boek van thrillerschrijver Almar Otten uit Deventer: ‘Het Alerdinck mysterie’. Het verhaal speelt zich af op landgoed Den Alerdinck bij Laag-Zuthem tegen de achtergrond van de conferenties die daar tijdens de Koude Oorlog plaats vonden. Na het verschijnen van het boek kreeg Otten een telefoontje van historicus Giles Scott-Smith van […]

Lees meer

8 maart 2023: Esther Turnhout
Wetenschap in tijden van crisis: Kunnen onderzoekers nog neutraal blijven bij maatschappelijke vraagstukken?

Wetenschap in tijden van crisis: Kunnen onderzoekers nog neutraal blijven bij maatschappelijke vraagstukken?

Prof. dr. Esther Turnhout is van origine bioloog, maar ging na haar afstuderen niet de biologie, maar de biologen zelf onderzoeken. Ze promoveerde in het werkgebied Wetenschap en Technologie en hield in het najaar van 2022 bij de Universiteit Twente haar inaugurele rede over het raakvlak van wetenschap, technologie en samenleving. De huidige wetenschap staat […]

Lees meer

8 februari 2023: Matthijs van Boxel
Stoomcursus domheid: Analyse van de motor van ons bestaan, met de klemtoon op de topografie

Stoomcursus domheid: Analyse van de motor van ons bestaan, met de klemtoon op de topografie

Trok de avond in januari over goochelen met cijfers zoveel bezoekers dat de zaal bomvol was, ook nu was er weer een volle zaal, met een onderwerp dat haast het tegendeel van de vorige keer was. Spreker Matthijs van Boxsel, die literatuurwetenschappen en Nederlands studeerde aan de Universiteit van Amsterdam, kwam spreken over domheid. Hij […]

Lees meer

11 januari 2023: Ionica Smeets
Liegen met cijfers: Misleidende grafieken, paradoxen en een frisse kijk op getallen

Liegen met cijfers: Misleidende grafieken, paradoxen en een frisse kijk op getallen

Getalsmatige informatie kun je op allerlei manieren presenteren. Tal van personen en organisaties doen dat dan ook, en wel op een manier die het eigenbelang dient. Je moet je dus altijd afvragen waar je nu precies naar zit te kijken. Dat was de boodschap van prof.dr.ir. Ionica Smeets, die een bomvolle zaal trof. Veel mensen […]

Lees meer