Is de puzzel rondom de christelijke keizer oplosbaar?
Het visioen van Constantijn
Op 27 oktober in het jaar 312 bereidde de Romeinse keizer Constantijn zich voor op wat later “De Slag bij de Milvische Brug” zou gaan heten, tegen zij rivaal Maxentius. Volgens sommige bronnen zag Constantijn die avond een lichtverschijnsel dat hij interpreteerde als een teken van de god van de christenen. Hij gaf zijn soldaten […]
Lees meer11 april 2018: Tinde van Andel
Etnobotanie: overleven op je traditionele plantenkennis
Als je uit je land wordt ontvoerd, met veel lotgenoten in een heel ander deel van de wereld gedwongen aan het werk wordt gezet, vervolgens ontsnapt en je – wederom met veel lotgenoten – diep in de jungle vestigt en daar moet overleven, dan is het handig als je van huis uit wat kennis van […]
Lees meer14 maart 2018: Rick Scholte
Geluid in beeld: Opsporen en lokaliseren van hinderlijk geluid met camera’s
Geluid zien. Het klinkt raar, maar toch kan het. Sommige dieren doen niet anders: vleermuizen gebruiken ultrasoon geluid (zo hoog dat de meeste mensen het niet kunnen horen) om een beeld van hun omgeving te vormen. Ook dolfijnen maken gebruik van deze zogenoemde ‘echolocatie’. Er zijn zelfs blinde mensen die zich hebben aangeleerd om hun […]
Lees meer14 februari 2018: Huub Eggen
Blik van boven: Nederland in de ruimte
In de sterrenkunde is Nederland een bijzonder land. In de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog was het in Amerika een gevleugelde uitdrukking dat Nederland tulpen, kaas en astronomen exporteerde. In ons zonnestelsel zijn twee gebieden naar Nederlandse onderzoekers genoemd: de Kuipergordel en de Oortwolk. Geen enkel ander land in de wereld heeft dat ooit […]
Lees meer10 januari 2018: Wilhelm Huck
Wat is leven? Van chemie naar levende cel
N.B.: WEGENS OMSTANDIGHEDEN VINDT DE LEZING VAN JANUARI PLAATS IN EEN ZAAL OP DE EERSTE VERDIEPING VAN HET BURGERWEESHUIS, DIE ALLEEN VIA EEN TRAP BEREIKBAAR IS. DIT MAAKT DEZE LEZING ONTOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS EN ANDERE MENSEN VOOR WIE EEN TRAP GEEN OPTIE IS. ONZE WELGEMEENDE EXCUSES HIERVOOR. John Lennon wist het wel: “Life is what happens to […]
Lees meer13 december 2017: Sebastiaan Schep
CSI onder water: met nieuwe ‘eDNA’-technieken waterkwaliteit ontrafelen
Het is inmiddels een beetje te koud geworden om eens lekker in een buitenwatertje te gaan zwemmen, maar wie weet heb je dat deze zomer wel gedaan. Dan wil je natuurlijk wel dat het water waarin je zwemt een beetje schoon is. Maar hoe kom je achter de waterkwaliteit van plassen, beken, vijvers, grachten en […]
Lees meer8 november 2017: Jan Smits
1000 Little Sisters: privacy en sociale aspecten van Big Data
Stel, je bent op zoek naar het beste nekkussentje voor een lange vliegreis. Je struint allerlei websites af en bekijkt diverse online-artikelen en video’s met reviews. Je vindt uiteindelijk wat je zoekt en een paar dagen later staat er een bezorger voor je deur met je ideale nekkussentje. Lang leve het internet! Maar wat krijg je vervolgens te zien […]
Lees meer11 oktober 2017: Rob van den Hoven van Genderen
Het Recht van de robot: Sociale aspecten van de robotisering van de samenleving
Een buikspreker treedt op in een nachtclub en vertelt een flauwe mop over robots. Een passerende serveerrobot stopt en begint te schreeuwen: “Wat geeft jou het recht om kunstmatige intelligentie zo te stereotyperen?” De geschrokken buikspreker begint zich te verontschuldigen. “Bemoei je er niet mee”, roept de robot, “ik heb het tegen die kleine idioot […]
Lees meer13 september 2017: Louwrens Hacquebord
Wildernis, woongebied en wingewest: geschiedenis van het Noordpoolgebied
Het beschermen van flora en fauna in het Noordpoolgebied en het winnen van olie en gas in diezelfde Arctische omgeving staan op gespannen voet met elkaar. Tel daarbij op de steeds sneller voortschrijdende klimaatverandering, de door economische motieven gedreven ontkenning daarvan, het gebruik van het gebied als woon- en leefomgeving, en je hebt de ingrediënten […]
Lees meer14 juni 2017: Albert Beintema
De Grieven Van De Grutto: Bedreiging van de weidevogel door moderne veeteelt
“In mei leggen alle vogels een ei, behalve de koekoek en de griet, die leggen in de meimaand niet.” Biologisch gezien een beetje fake news, maar het rijmt lekker. Die koekoek, die kennen de meesten wel, maar die griet? Welke griet legt er überhaupt eieren? De griet waar we het hier over hebben is onder […]
Lees meer10 mei 2017: Julia Cramer
De toekomst is quantum: de technologische beloften van een bizarre theorie
Wil je thuis voor de buis hangen, of in het Science Café luisteren naar een lezing over quantummechanica? Kan het niet allebei? Tegelijkertijd thuis én in het Burgerweeshuis? Het is één van de bizarre conclusies van de quantumtheorie dat dat inderdaad kan, op twee plekken tegelijk zijn. Althans, als je een elektron bent, of een ander elementair […]
Lees meer8 februari 2017: Mariken van der Lubben en Pita Spruijt
Infecties de baas blijven: aanpak van antibioticaresistentie en de rol van experts
“Alle bacteriën zijn slecht voor ons lichaam — waar of niet waar?” Dat is de eerste vraag van een kennisquiz over antibioticaresistentie op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Als je bij het vorige Science Café bent geweest weet je het antwoord op deze vraag: niet waar. Maar waar het in januari […]
Lees meer