11 juni 2014: Diederik Roest
De Oerknal: Hoe ging het universum aan?


De Oerknal: Hoe ging het universum aan?

Onder astronomen is het idee van de oerknal tegenwoordig algemeen geaccepteerd. Het lijkt ook een logische gevolgtrekking van de waarneming dat alle sterrenstelsels van elkaar af bewegen: terugredenerend in de tijd moet je concluderen dat die sterrenstelsels dichter bij elkaar hebben gestaan, met als ultieme consequentie dat alle materie ooit geconcentreerd moet zijn geweest in één punt.

Ondanks deze plausibele redenering zijn er toch mensen die het idee absurd vinden. Eén van hen was de Britse astronoom Fred Hoyle (1915 – 2001), die er een andere theorie tegenover stelde: het zogenoemde ‘steady state’ model van het universum, dat stelt dat het heelal er altijd is geweest. Hoyle’s bezwaar tegen de oerknaltheorie was dat het heelal dan een beginpunt moest hebben, wat hem teveel richting een scheppingsmoment, en dus een schepper, ging. Hij verzon de term ‘Big Bang’ met het doel de theorie belachelijk te maken. Maar die term is een eigen leven gaan leiden en is nu de naam van de algemeen aanvaarde theorie over het ontstaan van het universum.

Recente – en inmiddels omstreden? – waarnemingen op de Zuidpool lijken nu de oerknaltheorie op een nog steviger fundament te hebben gezet. Er werden polarisatiepatronen in de kosmische achtergrondstraling gemeten, die direct bewijs zouden vormen voor de oerknaltheorie. Op de Zuidpool? Kosmische achtergrondstraling? Hoezo “direct bewijs”? Over het hoe en waarom van dit opwindende nieuws komt dr. Diederik Roest vertellen in het Science Café, om daarmee al dit soort vragen te beantwoorden.

Vooraf en in de pauze zal Lisa Marijn zorgen voor de muziek, en James van Lidth de Jeude leidt na de pauze de discussie.

Tekst Peter van Diest, illustratieontwerp Marc Polman