13 februari 2013: Miko Elwenspoek
Het Human Document Project: op zoek naar een onverwoestbaar archief


Het Human Document Project: op zoek naar een onverwoestbaar archief

Let op: Dit is het 50e Science Café, en dat gaan we vieren, met een smakelijke verrassing en een quiz.

 

Als je dit leest en het jaar is één miljoen tweeduizend dertien, dan is het gelukt. Wat is gelukt? Dat lees je hieronder. Is het op je kalender nog geen 13 februari 2013, dan kun je nog naar een lezing van prof.dr. Miko Elwenspoek over het Human Document Project. Aristoteles zou jaloers zijn.

Want van hem zijn maar een paar werken bewaard gebleven door ze herhaaldelijk te kopiëren. Het gros van zijn werk is echter verloren gegaan, door brand, omdat hij in diskrediet raakte en vergeten werd, of omdat het papyrus is vergaan. Niet kwaliteit of schoonheid bepaalt wat we nu nog hebben, maar toeval.

De briljante Amerikaanse fysicus Richard Feynman (1918-1988) had een vooruitziende blik toen hij schreef: “We are at the very beginning of time for the human race. It is not unreasonable that we grapple with problems. But there are tens of thousands of years in the future. Our responsibility is to do what we can, learn what we can, improve the solutions, and pass them on.” De hoeveelheid kennis waarover de mensheid nu beschikt is enorm. Stel, een catastrofe leidt tot de instorting van onze beschaving. Wat zou er dan met die kennis gebeuren? Er zou het een en ander bewaard blijven, maar het meeste, en waarschijnlijk juist het belangrijkste, zou verloren gaan.

Moderne technologie stelt ons in staat om ongekende hoeveelheden data elektronisch op te slaan. Zo kan een simpele e-reader meer boeken bevatten dan een mens gedurende zijn leven kan lezen. De opslagsystemen zijn zo ontworpen dat data gegarandeerd tenminste 10 jaar kunnen worden gelezen. De meeste CD’s, DVD’s en Blue-rays zullen daarom over honderd jaar onleesbaar zijn geworden. Robuuste opslag van data is dus een groot en dringend technologisch probleem.

Elwenspoek is hoogleraar electrotechniek aan de Universiteit Twente en mede-oprichter van de opleiding “Advanced Technology” aldaar. In dat kader spreekt hij voor het Science Café over het Human Document Project, dat als doel heeft om technologieën te ontwikkelen die data voor zeer lange tijd – miljoenen jaren – intact houden. Problemen en vragen waar dit project zich op richt zijn: Welke data moeten bewaard worden, zijn er criteria voor keuzes? Wat zijn de fundamentele grenzen voor data-opslag? Welke datadragers zijn er? Hoe codeer je data? Welke systeemconcepten zijn denkbaar? Waar zou je een dergelijk systeem kunnen plaatsen? Wat moet je verwachten voor de komende paar miljoen (of zelfs miljard) jaar? Welke eisen volgen uit de verwachtingen?

Voor de lezer uit de verre toekomst: je hebt de lezing op monumentale schaal misgelopen, maar als het goed is vind je ergens een terugblik in het archief. De rest is van harte welkom om te helpen geschiedenis te schrijven.

De muziek wordt deze avond verzorgd door DJ Thomas, en James van Lidth de Jeude leidt na de pauze de discussie.

Tekst Peter van Diest, illustratieontwerp Marc Polman