12 december 2018: Oscar Gelderblom
Van kasboek tot Zuidas: Kunnen we eigenlijk niet zonder de financiële sector?


Van kasboek tot Zuidas: Kunnen we eigenlijk niet zonder de financiële sector?

Voor nieuwkomers bij ons Science Café: onze maandelijkse avonden zijn gratis en we organiseren ze met een clubje vrijwilligers en een klein budget. Daarom gaan we in de pauze rond met een collectebus en vragen we onze bezoekers om een kleine bijdrage. In cash, ja …, we hebben geen QR-codes, we sturen geen Tikkies en u kunt niet pinnen.

Nu kleingeld en briefjes grotendeels uit het dagelijkse leven aan het verdwijnen zijn, willen we een keer stil staan bij de financiële sector, en wat die ons, als particulier, heeft gebracht. Een paar generaties geleden werd op vrijdagmiddag het loon in een loonzakje uitgekeerd. Voor vaste lasten en grote uitgaven werden in vele huishoudens spaarpotten aangelegd, maar boodschappen konden weer vaak op krediet. Om grip op de financiële huishouding te houden, waren huishoudboekjes en kasboekjes gemeengoed. Inmiddels heeft het bankwezen ons allemaal als klant. Onze kinderen krijgen vanaf hun prilste bestaan een bankrekening. Onze betaalgegevens zijn in de 21ste eeuw ‘data’ geworden. Het anonieme ‘contante’ geld verdwijnt – of worden bitcoins toch ooit betaalmiddel?

Financieel historicus prof.dr. Oscar Gelderblom (Universiteit Utrecht) vraagt zich af of we hier wel beter van zijn geworden. Hij is initiatiefnemer van het project (en de website en het tv-programma) Kasboekje van Nederland, waarmee hij inzicht probeert te krijgen in de manier waarop Nederland in de twintigste eeuw met geld om ging. Ook stelt hij de vraag of ons financiële systeem zo ingericht kan worden dat het precies die dingen doet waar huishoudens en kleine ondernemers behoefte aan hebben. Sinds de financiële crisis van tien jaar geleden is het duidelijk dat we ons geld niet zomaar aan banken, verzekeraars of beleggingsfondsen kunnen geven in de hoop en de overtuiging dat het dan wel goed komt. Maar wat dan wel? Betere technologie, betere wetten en regels, als particulier zelf investeren in financiële kennis en vaardigheid? Allemaal vragen waar Gelderblom zijn licht over zal laten schijnen.

Vooraf en in de pauze kunt u luisteren naar de muziek van Mur-Mur, bestaande uit het duo Lisa Marijn en Bob Guldemond. Na de pauze leidt James van Lidt de Jeude de discussie.

Tekst Jeroen Wiegertjes, illustratieontwerp Martijn Harleman