14 maart 2018: Rick Scholte
Geluid in beeld: Opsporen en lokaliseren van hinderlijk geluid met camera’s


Geluid in beeld: Opsporen en lokaliseren van hinderlijk geluid met camera’s

Geluid zien. Het klinkt raar, maar toch kan het. Sommige dieren doen niet anders: vleermuizen gebruiken ultrasoon geluid (zo hoog dat de meeste mensen het niet kunnen horen) om een beeld van hun omgeving te vormen. Ook dolfijnen maken gebruik van deze zogenoemde ‘echolocatie’. Er zijn zelfs blinde mensen die zich hebben aangeleerd om hun omgeving waar te nemen aan de hand van de echo’s van klikgeluiden. Maar voor de meesten van ons is geluid iets wat je hoort. Dr.ir. Rick Scholte neemt daar geen genoegen mee. Hij ontwikkelde een camera om geluid zichtbaar te maken.

Iedereen heeft thuis of op het werk wel eens last gehad van vervelende piep-, zoem- of bromgeluiden. Als je al weet waar deze storende geluiden vandaan komen is het nog maar de vraag of je er zelf wat aan kunt doen. Daarnaast zijn veel mensen niet op de hoogte van schadelijke effecten van minder bewust gehoord geluid. Verkeerslawaai, dat meestal een rol in de achtergrond lijkt te spelen, blijkt bijvoorbeeld de op één na schadelijkste omgevingsfactor voor de mens te zijn, na luchtvervuiling. Voor onze gezondheid en voor prettige, veilige leefomstandigheden is het van groot belang dat we inzicht krijgen in de geluiden om ons heen, hoe ze ontstaan, en hoe ze onder controle te krijgen.

Met hun camera kunnen Rick Scholte en zijn team hinderlijk en schadelijk geluid opsporen, lokaliseren en het ontstaan ervan begrijpen. Geluid is een trilling van luchtdeeltjes, maar kan zich ook voortplanten door structuren. De geluidscamera maakt zowel het lucht- als het structuurgeluid zichtbaar. Door de inzet van de geluidscamera te combineren met een resultaatgerichte, analytische aanpak leidt dit tot stillere apparaten (koffiezetapparaten, cv-ketels, vrachtwagens, etc.) in onze leefomgeving.

Voor het Science Café komt Rick vertellen hoe de geluidscamera is opgebouwd en welke algoritmen toegepast worden om beelden te krijgen van de oorspronkelijke geluidsbronnen. De nauwkeurigheid van het apparaat is hierbij zo groot dat verstorende trillingen op nanometerschaal geen probleem zijn. Rick neemt een geluidscamera mee voor een demonstratie van de mogelijkheden. Deze is van het type waarmee het Guinness World Record voor ‘Largest Microphone Array’  is gebroken. Ook een aantal minder voor de hand liggende toepassingen en onderzoeken waarin de geluidscamera een cruciale rol speelt komen aan bod.

Hoe we voortaan op een geavanceerde manier problemen met geluidsoverlast in kaart gaan brengen? We gaan het horen. En zien.

Vooraf en in de pauze kunnen we luisteren naar de live muziek van Robin Yerah, en na de pauze is er gelegenheid voor vragen en discussie onder leiding van onze vaste moderator James van Lidth de Jeude.

Tekst Peter van Diest (bron: Rick Scholte), illustratieontwerp Martijn Harleman.