10 januari 2018: Wilhelm Huck
Wat is leven? Van chemie naar levende cel

N.B.: WEGENS OMSTANDIGHEDEN VINDT DE LEZING VAN JANUARI PLAATS IN EEN ZAAL OP DE EERSTE VERDIEPING VAN HET BURGERWEESHUIS, DIE ALLEEN VIA EEN TRAP BEREIKBAAR IS. DIT MAAKT DEZE LEZING ONTOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS EN ANDERE MENSEN VOOR WIE EEN TRAP GEEN OPTIE IS. ONZE WELGEMEENDE EXCUSES HIERVOOR.

John Lennon wist het wel: “Life is what happens to you while you’re busy making other plans.” Maar hij was dan ook zeer uitgeslapen. Voor de meesten van ons is het antwoord op de vraag ‘Wat is leven?’ een stuk ingewikkelder. De vraag houdt de mens al eeuwen bezig. Vroeger dacht men dat er zoiets was als ‘élan vital’, een soort onstoffelijke levenskracht die levende wezens bezielde. De moderne wetenschap heeft die gedachte losgelaten en is intussen heel ver gekomen met het doorgronden van de materie.

Zo zijn wetenschappers erachter gekomen dat een levende cel in wezen bestaat uit een ontzagwekkende kluwen van complexe chemische reacties. Betekent dit dat als je het complete netwerk van reacties in beeld hebt je helemaal begrijpt wat leven is? Niemand die het weet, maar sommigen zijn meer op de hoogte dan anderen, en één van hen is prof.dr. Wilhelm Huck, hoogleraar Fysisch Organische Chemie, verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen. In zijn onderzoek probeert hij erachter te komen “hoe chemische reacties zichzelf organiseren tot iets dat wij leven zouden noemen. In het bijzonder kijken we naar chemische reactienetwerken en hoe deze in de fysische omgeving binnen de cel functioneren”, aldus Huck. Dat hem dit in 2016 de Spinozapremie opleverde hoeft niemand te verbazen, want zulk fascinerend, veelbelovend onderzoek verdient het om gestimuleerd te worden.

Op zijn beurt komt Huck ons enthousiasme voor wetenschap stimuleren met zijn lezing in het Science Café, daaraan hoeven we niet te twijfelen. Uiteraard zal James van Lidth de Jeude de scepter zwaaien bij de discussie na afloop. En wat de muziek betreft: John Lennon kunnen we niet meer boeken, maar we hebben the next best thing. Martin van de Vrugt heeft ons verzekerd geen andere plannen te hebben gemaakt en zal dus—voor de tiende keer alweer—zorgen voor wat leven (!) in de brouwerij vooraf en in de pauze.

Tekst Peter van Diest, illustratieontwerp Martijn Harleman