12 oktober 2016: Gerbrant van Vledder
Golven lezen: navigeren op de golfslag van de oceaan

De traditionele zeevaarders van de Marshalleilanden staan bekend om de verbluffende nauwkeurigheid waarmee ze eeuwenlang met alleen natuurlijke hulpmiddelen tussen afgelegen eilanden konden navigeren. Naast het navigeren op zon, sterren en maan konden zij ook de golven ‘lezen’. Deze kunst is echter bijna verloren gegaan door de opkomst van moderne navigatietechnieken. In juni 2015 organiseerde de Universiteit van Hawaii een wetenschappelijke expeditie naar de Marshalleilanden om deze kunst te onderzoeken, te begrijpen en te documenteren voor nieuwe generaties. Tijdens deze expeditie werd een zeiltocht in een traditionele ‘outrigger canoe’ ondernomen tussen de atols Majuro en Aur. De boot werd gevolgd door een klein motorschip met wetenschappers, waaronder dr. ir. Gerbrant van Vledder, oceanograaf verbonden aan de Technische Universiteit Delft.

In zijn lezing geeft Gerbrant een overzicht van deze traditionele navigatietechnieken, waarbij hij de nadruk legt op het lezen van golven op de Grote Oceaan: een verbazingwekkende techniek waarmee de zeevaarders bijvoorbeeld de nabijheid van eilanden kunnen voelen aan de hand van subtiele veranderingen in de golfslag, zelfs als het eiland nog achter de horizon ligt. Gerbrand zal ook antwoord geven op de vraag waarom deze kunst van het golven lezen juist in de Marshalleilanden zich zo heeft kunnen ontwikkelen. Tijdens de expeditie sprak hij met twee nog levende navigatie-experts. Om hun geheimen te doorgronden moest hij zowel een taalbarrière als een conceptuele barrière doorbreken. Naast filmmateriaal van deze expeditie zal Gerbrant animaties tonen van computerberekeningen om de interactie tussen oceaangolven en eilanden te doorgronden.

Vooraf en in de pauze kun je naar de fijne muziek van Meryl & a Bit of Yellow luisteren, en na de pauze leidt James van Lidth de Jeude de discussie.

Tekst Peter van Diest, illustratieontwerp Martijn Harleman