8 maart 2017: Hester den Ruijter
Hartleed: Verschillen tussen mannen en vrouwen bij ontwikkelen van hart- en vaatziekten

In de jaren vijftig deed de Amerikaanse biochemicus Stanley Cohen een ontdekking die zou leiden tot de isolatie van de zenuwgroeifactor, waarvoor hij in 1986 de Nobelprijs voor de Geneeskunde deelde met mede-onderzoeker Rita Levi-Montalcini. Hij had toevallig weefsel van een mannelijke muis gebruikt in zijn onderzoek. Dat weefsel bleek tien keer effectiever te zijn dan weefsel van een vrouwelijke muis. Cohen zei later dat als hij een vrouwelijke muis had gebruikt, hij zijn ontdekking misschien niet had gedaan.

Eind 2013 publiceerde de FDA, de Amerikaanse voedsel- en medicijnwaakhond, een aanbeveling om de voorgeschreven dosis van zolpidem, een middel tegen slapeloosheid, voor vrouwen te halveren. De reden hiervoor was dat vrouwen het middel langzamer afbreken dan mannen, en dat ze daarom ’s ochtends minder alert zijn, bijvoorbeeld in het verkeer.

Zomaar twee voorbeelden van verschillen tussen de seksen. Je zou zeggen dat deze verschillen aanleiding zijn tot betere onderzoeksontwerpen, waarbij zowel vrouwelijke als mannelijke groepen worden onderzocht. Toch worden de meeste fysiologische onderzoeken gedaan met mannelijke proefdieren en -personen. Waarom eigenlijk?

In het Science Café komt dr.ir. Hester den Ruijter, verbonden aan het UMC Utrecht, vertellen over haar onderzoek naar de verschillen tussen mannen en vrouwen bij de ontwikkeling van hart- en vaatziekten. Ze zal daarbij ingaan op de verschillen in symptomen, en ze brengt iemand mee, Loes, die zal vertellen over haar persoonlijke ervaringen als hartpatiënt. Den Ruijter: “We reizen af in het lichaam om te kijken hoe bijvoorbeeld slagaderverkalking eruit ziet bij mannen en vrouwen, en hoe bij ziekteprocessen de grootste verschillen zichtbaar zijn. Waarom is tot nu toe het meeste onderzoek gedaan bij mannen? En wat zijn daar de consequenties van?”

Vooraf en in de pauze steelt De Reisgenoot de show, en na de pauze neemt James van Lidth de Jeude de microfoon ter hand voor de discussie met de zaal.

Tekst Peter van Diest, illustratieontwerp Martijn Harleman