Tussen twee rivieren
9 november 2011: Diederik van Vleuten
In 1996 maakte Diederik van Vleuten een reis naar Australië. Toen hij op Schiphol stond ontdekte hij dat hij de boeken die hij onderweg had willen lezen vergeten was. Meteen na aankomst in Sydney ging hij op zoek naar een boekhandel, belandde toevallig in een antiquariaat en kocht daar “The Life of Captain James Cook” van J.C. Beaglehole, een lijvige biografie van deze beroemde Engelse militair, ontdekkingsreiziger en kartograaf, die leefde van 1728 tot 1779. Voor een volle grote zaal van het Burgerweeshuis vertelde Diederik van Vleuten in een bevlogen en geestig verhaal van een uur hoe deze impulsaankoop in Australië zijn leven veranderde.
In het boek over Cook bleek iemand met de Nederlandse naam Samuel Holland voor te komen. Van Vleuten werd gegrepen door deze hem onbekende persoon en ging op onderzoek uit. Samuel Holland leerde in 1758 op de oever van de rivier de Saint Lawrence, in wat nu Canada is, Cook kennen. Holland was als soldaat/landmeter/kartograaf in het Engelse leger tijdens de Seven Years War tegen de Fransen in Noord-Amerika. Hij leerde Cook de beginselen van de kartografie en dat bleek een keerpunt in de carrière van Cook. Tien jaar later kreeg Cook het commando over het beroemde schip de Endeavour en begon hij met het in kaart brengen van de Stille Oceaan.
Wie was deze Samuel Holland, de leermeester van Cook? Op zijn speurtocht naar meer informatie over Samuel Holland kwam Van Vleuten tot zijn verbijstering diens naam tegen in de stambomen van zijn eigen familie. Zijn tocht door tal van archieven in binnen- en buitenland voerde hem tenslotte naar de oevers van de IJssel. Samuel Holland bleek op 22 september 1729 gedoopt te zijn in de Lutherse Kerk in Deventer en moet dus naar alle waarschijnlijkheid ook hier geboren zijn. Hoogtepunt in de carrière van Holland was zijn aanstelling tot Surveyor General van Quebec, in 1764. Zijn opdracht: het toen net op de Fransen veroverde maar nog verregaand onbekende Canada voor de Britten in kaart brengen. Holland heeft met zijn landmeters die klus geklaard, vastgelegd in een reeks van even nauwkeurige als fraaie kaarten. Hij bleef uiteindelijk in Canada en stierf er in 1801.
Aan de oevers van de Saint Lawrence trof de beroemde Engelsman James Cook dus de in ons land vrijwel onbekend gebleven Samuel Holland, afkomstig uit die stad aan de IJssel. Vandaar die twee rivieren. Van Vleuten riep aan het eind van de avond de aanwezigen op om ervoor te helpen zorgen dat er iets in Deventer naar Holland vernoemd gaat worden of dat er een standbeeld komt. Ik ben heel graag bereid wat voor lint of zo ook te komen doorknippen, als Holland maar zijn eerbetoon krijgt, aldus Van Vleuten.
Enige informatie over Holland is te vinden op http://en.wikipedia.org/wiki/Samuel_Holland en op http://www.lowensteyn.com/Samuel_Holland/.
De sfeervolle muziek werd verzorgd door No Ninja Am I (http://noninjaami.com/), een project van Sander van Munster, die werd vergezeld door Rens van den Boogaard en Liselotte Vermeulen. De foto’s zijn van Huub Eggen.
