10 november 2010: Dr. Els Kloek (historica)
Els Kloek over het cliché van de Hollandse huisvrouw

Els Kloek begon haar verhaal met een jeugdherinnering van haar moeder staande achter de wastobbe. Foto’s zijn hier echter nooit van gemaakt. Als haar moeder op de foto ging, deed ze haar schort af en was ze op haar zondags gekleed. Het huisvrouwenbestaan van haar moeder is dus nooit vastgelegd. En dat is illustratief voor het huisvrouwenbestaan van vrouwen door de eeuwen heen. Els Kloek doet als historica onderzoek naar de Hollandse huisvrouw. Ze was voor een deel aangewezen op bronnen waarin het dagelijks leven van huisvrouwen slechts zijdelings werd beschreven. Daarnaast noteerden buitenlanders die de Nederlanden aandeden hun indrukken over de Hollandse huisvrouw.

Door de eeuwen heen had dé Hollandse huisvrouw de reputatie zelfstandig, vrij en ondernemend te zijn, maar ook maniakaal in haar schoonmaakwoede. De huisvrouw stond hoog in aanzien en was gelijkwaardig aan haar echtgenoot of speelde zelfs de baas over hem. In geschriften uit de 19^e eeuw worden ondernemingszin en bazigheid niet meer genoemd, wel stond de Hollandse huisvrouw nog altijd bekend om haar overdreven zindelijkheid. “De huisvrouw streefde naar het geluk van man en kinderen, maar deed niets aan haar uiterlijk”, zo schreef een commentator in de 20^e eeuw. De plaats van de vrouw was in huis en haar rol als huisvrouw werd hooggewaardeerd. Betaald werk werd tot ver in de jaren zestig gezien als iets afkeurenswaardigs.

Volgens Els Kloek is die hoge waardering van de huisvrouw er de oorzaak van dat Nederland tegenwoordig niet hoog scoort als het gaat om arbeidsdeelname van vrouwen. Na afloop van de drukbezochte lezing in het Burgerweeshuis kwam een stevig discussie op gang over het ‘prinsessengedrag’ van de Nederlandse vrouw en de voor- en nadelen van parttime werken.

Het Paul Hes trio zorgde voor live muziek, James van Lidth de Jeude was gespreksleider.