De gebruiksvriendelijkheid van apparaten
14 september 2011: Jasper van Kuijk


14 september 2011: Jasper van Kuijk

Voor een vol Burgerweeshuis opende Jasper van Kuijk het nieuwe Science Cafe seizoen met zijn lezing over de gebruiksvriendelijkheid van elektronische apparaten. DJ Thomas stond achter de draaitafel en samen zorgden ze voor weer een succesvol Science Cafe!

Wat maakt apparaten eigenlijk gebruiksvriendelijk? En waarom zijn bedrijven zo vaak niet in staat om gebruiksvriendelijke apparaten te produceren? De lezing van Jasper is begonnen.

Hij laat videobeelden zien van een groepje bejaarden. Een van hen heeft een nieuwe camera gekocht en probeert deze aan de praat te krijgen. Wat hij zich niet realiseert is dat de camera inmiddels een filmpje maakt. Gezamenlijk probeert het groepje de camera zodanig in te stellen dat er een foto mee gemaakt kan worden. Wat hen niet lukt. Jasper stelt: ‘deze camera zorgt ervoor dat deze mensen zich incapabel en dom voelen, en dat kan toch niet de bedoeling zijn van zo’n apparaatje’.

Of een product ‘gebruiksvriendelijk’ is, hangt af van wie het gebruikt, met welk doel het wordt gebruikt en in welke omgeving het wordt gebruikt. De nieuwe camera is voor de bejaarde man bijvoorbeeld een ramp om te bedienen, terwijl zijn kleinzoon er geen moeite mee zou hebben.

Ze verschillen van elkaar in de mate van ervaring met vergelijkbare producten. Ander voorbeeld: een e-book is gebruiksvriendelijk te noemen als de consument graag lichtgewicht reist en toch veel boeken wil meenemen. Het is echter ongebruiksvriendelijk als de gebruiker graag informatie wil terugzoeken – en liever de mogelijkheid heeft om terug te bladeren.

Jasper stelt dat de mens wat apparaten betreft een gespleten persoonlijkheid heeft. Wat we als koper willen, strookt niet met wat we als gebruiker willen. Zo zijn we in de winkel geneigd om te kiezen voor het meest glimmende apparaat met de meeste functies voor een zo laag mogelijke prijs. Eenmaal thuis aangekomen, en veel installatie-frustratie verder, hebben we spijt dat we niet wat meer hadden gelet op de gebruiksvriendelijkheid.

Dat bedrijven vaak gebruiksonvriendelijke producten maken, heeft vele redenen. Een hele simpele is dat gebruiksvriendelijkheid helemaal geen prioriteit heeft. Waarom zouden bedrijven daarin investeren als ze enkel en alleen de goedkoopste aanbieder willen zijn? Een andere is dat ontwerpers zich niet voldoende kunnen inleven in de gebruiker. Jasper vertelt daarover: ‘het is voor een ontwerper heel moeilijk te begrijpen dat sommige gebruikers het woord ‘spatiebalk’ in de handleiding al niet snappen’. Toch vindt Jasper het de verantwoordelijkheid van bedrijven om gebruiksvriendelijke apparaten te produceren. Ze kunnen dat doen door na te gaan hoe mensen producten gebruiken en wat zij daarbij nodig hebben. Consumenten hebben volgens hem de verantwoordelijkheid om fabrikanten terug te fluiten bij gebruiksonvriendelijke producten: ‘gewoon de helpdesk bellen en het product desnoods terugsturen!’

Foto’s: Huub Eggen